Alternatieve oplossing voor IT-conflicten

Alternative dispute resolution (alternatieve conflictoplossing, ADR) is een verzamelterm van methodes die bedoeld zijn om conflicten zonder rechter op te lossen. Vaak is dit sneller en goedkoper dan een rechtzaak en om die reden is het voor kleinere conflicten aan te raden naar alternatieven te kijken.

Waarom alternatieven

Alternative dispute resolution wordt al heel veel gebruikt in het familie-recht, bijvoorbeeld voor het regelen van een scheiding. De redenen hiervoor divers:

• Tijd: als een kort geding niet mogelijk is, duurt een rechtzaak duurt maanden tot jaren. Vaak willen partijen snel van een conflict af.  
• Kosten: De kosten voor een rechtzaak zijn tienduizenden tot honderdduizenden euro’s. Deze worden voor de meeste soorten zaken niet vergoed.
• Herstel relatie: De partijen in een conflict waren vaak partners en komen elkaar vaak na afloop van het conflict toch weer tegen. Herstel van de relatie tot een werkbare omgangsvorm is dus nodig, en een rechter regelt dit niet.

Vanwege deze redenen zijn er alternatieven ontstaan. Deze worden al heel veel toegepast in het familierecht, bijvoorbeeld bij een scheiding op bij de verdeling van een erfenis. Een kenmerk van deze situaties is dat partijen ook na afloop samen verder moeten, als familieleden of als ouders van hetzelfde kind.

Ook bij zakelijke-conflicten kan het herstel van een werkbare relatie belangrijk zijn. Denk aan leveranciers van systemen waarop nog support nodig is, of concurrenten in een kleine markt die elkaar bijvoorbeeld tegenkomen in branche-organisaties. Voor IT-geschillen is daarom reeds in 1989 de SGOA opgericht, de Stichting Geschillen Oplossing Automatisering. Deze stichting heeft als doel om het gebruik van alternatieve oplossingen te bevorderen.

Mogelijke vormen
Er zijn meerdere vormen van ADR mogelijk, die ieder een andere insteek hebben en dus voor andere situaties geschikt zijn. De volgende methodes zijn gebruikelijk

• Mediation
• Arbitrage en bindend advies
• Deskundigenbericht

Mediation
Bij mediation worden partijen geholpen door de mediator om weer met elkaar in contact te komen en zelfstandig een oplossing af te spreken. Het idee achter mediation is dat partijen vrijwillig meedoen en zelf mogen kiezen of zij akkoord gaan. De mediator regisseert het proces maar kan en mag de partijen niet dwingen om zich ergens aan te verbinden.

Arbitrage en bindend advies
Bij arbitrage en bindend advies wordt er een onafhankelijk persoon aangewezen (de arbiter) die net als een rechter beide partijen hoort, zich tot op zekere hoogte verdiept in de zaak en vervolgens een uitspraak doet. Het verschil met de rechter is dat de arbiter een persoon kan zijn met specifieke IT-kennis, die dus sneller en beter kan oordelen over inhoudelijke aspecten. Arbitrage is wettelijk geregeld en dus ook via een deurwaarder afdwingbaar. Een ‘bindend advies’ is een minder formele vorm.

Deskundigenbericht
Bij een deskundigenbericht wordt er een deskundige ingeschakeld die antwoord geeft op specifieke inhoudelijke zaken die van belang zijn voor het conflict. Als er bijvoorbeeld al duidelijkheid is over wie er verantwoordelijk is voor een incident maar onenigheid over de hoogte van de schade, kan er bijvoorbeeld een deskundige worden ingeschakeld die op deze specifieke vraag antwoord geeft.

Wanneer welke vorm?
Welke vorm (mediation, arbitrage en bindend advies, een deskundigenbericht of toch de rechter) van conflictoplossing het beste is hangt af van de situatie. Hierbij gaat het niet alleen om het soort conflict maar ook om de houding van de partijen. Voor mediation is het bijvoorbeeld nodig dat partijen bereid zijn om met elkaar te praten. Een deskundigenbericht is zinvol als beide partijen behoefte hebben aan meer inhoudelijke kennis over een bepaald aspect. Partijen moeten zelf besluiten (bijvoorbeeld in overleg met hun advocaat) welke vorm het beste past. Overigens kan ook een rechter besluiten om partijen dringend te verzoeken om met een mediator te praten, of kan de rechter een deskundige aanstellen als de rechter meent dat het conflict zich daarvoor leent.

Op de website van de SGOA staat meer informatie over de mogelijke vormen van conflictoplossing, inclusief aanwijzingen wanneer welke vorm geschikt is.

Het vinden van een deskundige, arbiter of mediator
Deskundige, arbiter of mediator zijn in principe vrije beroepen. U kunt dus zelf (in overleg met de andere partij) de juiste persoon kiezen op basis van kennis en ervaring.  bijvoorbeeld op de website van de SGOA waar deskundigen, arbiters en mediators staan vermeld. Voor mediators kunt u ook terecht bij het register van gecertificeerde mediators en voor deskundigen met ook juridische kennis bij het LRGD of bij de beroepsvereniging NVBI. Al deze organisaties waarborgen kwaliteit en ervaring.