Leidinggeven aan zelfsturende teams: de bijenherder

Veel managers van agile teams weten niet hoe ze goed leiding kunnen geven als team geacht worden zelf te sturen. Rini van Solingen legt in zijn nieuwste boek, De Bijenherder, uit hoe dit kan. Hij doet dit op een leuke, lichte in een fictief verhaal over een schapenherder die imker wordt. 

Bedrijven die overgaan naar een agile methode zoals scrum, die delen hun werk opnieuw in. Mensen gaan werken in nieuwe teams, die zelfsturend zijn: de teamleden mogen zelf kiezen hoe ze hun werk doen en worden geacht zelf beslissingen te nemen. Het management hoort wordt geacht alleen te kijken naar het resultaat, en vooral ruimte en middelen geven. In de praktijk is dit lastig. Veel agile literatuur legt vooral uit wat management niet moet doen, maar legt niet goed uit wat ze wel moeten en kunnen doen. Rini van Solingen, deeltijdprofessor, CTO bij Agile bedrijf Prowareness en gastspreker bij SoftwareZaken, heeft daarom een boek geschreven over dit probleem. Het is een makkelijk leesbaar boek met een aantal nieuwe inzichten, dat we iedereen kunnen aanraden die manager is in een IT-organisatie.

Waarom een bijenherder

De bijenherder is een managementboek dat geschreven is als een verhaal. In plaats van saaie stukken uitleg, wordt de lezer meegenomen op een weekendtrip van Mark, die zijn opa gaat bezoeken op een Waddeneiland. Tijdens de trip denkt Mark na over hoe hij leidinggeeft op zijn werk, hoe hij omgaat met zijn kinderen en praat hij met zijn opa die eerst schaapherder was en daarna imker. Het boek leest makkelijk weg dus we raden iedereen die tijd heeft voor een extra boek aan om het te lezen. Het boek is gebaseerd op een idee uit een artikel van Orson Scott Card genaamd ‘How software companies die’. Rini heeft dit idee verder uitgewerkt in een compleet verhaal. Het goede aan dit boek is ook dat het niet teveel voorschrijft. Rini vertelt niet hoe je moet veranderen, maar vooral dat je moet veranderen. Je hoeft niet iets te doen omdat het bij Rini of een andere adviseur werkte. Je moet volgens dit boek juist zelf experimenteren om te zien wat in je eigen organisatie werkt.

De bijenherder in een notendop

Een schaapherder stuurt een kudde schapen door duidelijk te vertellen wat ze moeten doen. De herder neemt de besluiten en de schapen vertrouwen op de herder. Bij bijen werkt dit niet: bijen vliegen zelf en luisteren niet naar de Imker. De opa van Mark uit het verhaal was de beste herder van een eiland, en werd gevraagd om imker te worden. Hij merkte dat dit een heel lastige omschakeling is. Gelukkig zijn er een aantal lessen verstopt in het boek:

• Zelfsturende teams niet niet zelfsturend maar zelf-managend. Er mag door een manager nog steeds gestuurd worden. Een imker stuurt een bijenvolk niet met commando’s. Hij stuurt door te besluiten waar hij de bijenkast neerzet en hoe groot hij de kast maakt. Een manager in een organisatie die agile gebruikt, hoeft geen taken te verdelen. Hij of zij kiest echter hoe groot de teams zijn, op welk gebied ze werken en welke kaders ze hebben.

• Verander zelf. “Als jij zelf niet verandert, verandert er uiteindelijk niets” is het bericht van Rini. Bij veel agile organisaties is er veel coaching voor het team en niet genoeg voor het management. Hierdoor gaat het management afwachten wanneer de verandering komt. Een manager die zelfsturende teams wil, zal echter eerst zelf moeten veranderen van een herder in een imker.

• Zorg voor vaak resultaat. Bij een imker is dit het regelmatig ophalen van de honing, bij software-teams de werkende software. Wie maar 1x per jaar een nieuwe versie uitbrengt, heeft 51 weken per jaar geen inzicht in het resultaat. Dit is de reden dat veel bedrijven niet kunnen sturen op resultaat.

• Experimenteer veel: Een beginnende imker zal voorzichtig zijn, en kasten niet vaak verplaatsen. Een ervaren imker zal echter veel en vaak experimenteren. Je moet immers uitvinden wat werkt en blijven verbeteren. Een goede agile manager zal dus ook de kaders voortdurend bijstellen om het team zo productief mogelijk te maken.

De bijenherder in de praktijk

De bijenherder is gelukkig geen dik boek: het is eenvoudig boek dat de lezer aan het denken zet. We raden alle managers in agile organisaties aan om het een keer te lezen, om vervolgens te bespreken in een management-team hoe men het beste leiding kan geven. Dit mag ook als het goed gaat: bij agile draait het tenslotte om continu verbeteren, en het helpt als het management het goede voorbeeld geeft. Bij SoftwareZaken helpen we graag bij dit gesprek.

Wie het boek wil bestellen: het is te verkrijgen bij alle grote boekhandels, zoals managementboek en bol.com.