Juridische afspraken bij ontwikkeling van software

Het ontwikkelen van software is een kapitaalintensieve investering. Juridische bescherming tegen misbruik is daarom gewenst. Bij de ontwikkeling van software wordt vaak in groepsverband gewerkt, met eigen werknemers, freelancers, stagiaires en andere bedrijven. Hierover moet je van te voren goede afspraken maken

Stap 1: wat wordt er geclaimd?

 Software bestaat doorgaans grofweg uit een code en content. Voor beide onderdelen is juridische bescherming mogelijk. Deze juridische bescherming ontstaat op verschillende manieren op basis van verschillende wetsartikelen. Hieronder noem ik de belangrijkste:

• De Auteurswet: Software wordt aangemerkt als werk in de zin van de Auteurswet. De maker van de software, ook wel de auteur genoemd, wordt automatisch beschermd tegen misbruik door anderen. De Auteurswet geeft namelijk bescherming van rechtswege, daar hoeft je niets voor te doen. Biedt de Auteurswet voldoende bescherming ? Nee, de bescherming is vaak nogal beperkt. De uitvoeringsvorm van de software wordt beschermd en niet het idee achter de software. De broncode is dan wel beschermd, echter als een concurrent een nieuwe code ontwikkelt –niet kopieert- , die praktisch tot hetzelfde in staat is, wordt het lastig om een succesvol beroep te doen op het Auteursrecht.
• Octrooi: In bepaalde gevallen is het mogelijk om octrooi te vestigen op software. Dit is sterk afhankelijk van het type software dat je gaat ontwikkelen. In veel gevallen is het niet mogelijk om octrooi te vestigen op software.
• Het merkenrecht:Het is mogelijk om onderdelen van de software te beschermen via het merkenrecht. Zoals de merknaam en het logo van de software. Voor een beroep op het merkenrecht is wel een registratie in het merkenregister van het Benelux-Bureau voor Intellectueel Eigendom (BOIP) nodig. Ook kan het handig zijn om domeinnamen te registreren en handelsnamen aan te melden bij de Kamer van Koophandel.

Stap 2: Wie claimt er?

Er zijn verschillende groepen te onderscheiden: werknemers, freelancers, stagiaires en andere bedrijven –rechtspersonen- waarmee samengewerkt wordt. Bescherming van het octrooi en het merkenrecht vindt plaats via registratie. Hiervoor moet je dus zelf actie ondernemen. Verschil van inzicht ontstaat vaak over de auteursrechten en met name met werknemers, freelancers en stagiaires. Dat komt omdat de wetgever de maker, ook wel de auteur genoemd, automatisch beschermt.

Werknemers in dienstverband. Voor werknemers in dienstverband geldt dat de werkgever de rechthebbende is. Ruzie over auteursrechten voorkom je als je aan onderstaande voorwaarden houdt. De voorwaarden voor het werkgeversauteursrecht zijn:

• Overeenkomst: Er moet sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Let op: freelancers en stagiaires vallen hier niet onder, uitzendkrachten wel
• Taakomschrijving. Het maken van het werk moet behoren tot het takenpakket van de werknemer. Dit geldt voor software engineers dus wel, voor docenten mogelijk niet.
• Bepaalde werken. Ook de arbeidsverhouding moet van dien aard zijn dat je zeggenschap hebt over de vorm waarin het concrete werk tot stand komt.

Software die werknemers maken in hun eigen tijd behoren niet tot de bedongen werkzaamheden van de werknemer. Dat neemt niet weg dat discussie kan ontstaan over wie de eigenaar is. Om ruzie hierover te voorkomen kun je een Intellectueel Eigendomsbeding (IE-beding) in de arbeidsovereenkomst opnemen.

De freelancer en de stagiaire. Voor een overeenkomst van opdracht, een freelance-overeenkomst of stage-overeenkomst geldt bovenstaande niet.Verschil van inzicht over wie rechthebbende is geworden, komt dus sneller voor bij het werken met freelancers en stagiaires. Het is daarom wenselijk om heldere afspraken te maken over de auteursrechten.

Samenwerking met andere bedrijven (rechtspersonen).Als je gaat samenwerken met andere bedrijven is het raadzaam in de samenwerkingsovereenkomst op te nemen hoe er wordt om gegaan met bovenstaande rechten. Naast discussie over de taakverdeling, de kostenverdeling en de opleverdata ontstaat vaak discussie over IE-rechten. Van even groot belang is uiteraard om in de samenwerkingsovereenkomst vooraf afspraken te maken over de rechten van de software.

Open Source

Indien je werkt met Open Source software is het belangrijk vooraf na te gaan op basis van welke licentievoorwaarden je werkt. De omvang van het gebruikersrecht verschilt per Open Source licentie. En heeft dus gevolgen voor je gebruikersrechten en is bepalend wat je als gebruiker ter beschikking moet stellen aan de Open Source community. Deze verplichtingen kunnen best verstrekkend zijn en hebben daardoor invloed op je juridische bescherming en op de mogelijkheden om je software commercieel uit te buiten. Wees je dus bewust dat bij het gebruik van Open Source je gebonden bent aan verplichtingen en dat deze je juridische bescherming inperken. Meer over het idee achter Open Source is hier te vinden. Een goed overzicht van verschillende Open Source licenties is te vinden bij het Open Source Initiative. Wie snel een licentie wil kiezen, kan gebruik maken van Choose a License.

Foto: Jantine Doornbos via Unsplash